Klassieke Homeopathie

[Menno]

Onlangs was ik bij een lezing over klassieke homeopathie. Nou had ik voor die tijd niet veel kennis van homeopathie. Ik begreep dat er met kruiden werd gewerkt en dat daar verdunningen van werden gemaakt. En dat er naar de patiënt zelf wordt gekeken bij het voorschrijven van de juiste remedie. En daar hield mijn kennis dan ook op. Maar aangezien ik dacht dat er met kruiden werd gewerkt gaf ik homeopathie het voordeel van de twijfel. Immers veel moderne geneesmiddelen worden ook op basis van (synthetische) stoffen uit planten samengesteld.
Toen kwam de lezing. En ik moet zeggen dat de spreekster mij geheel heeft overtuigd. Alleen niet zoals zij het wellicht had bedoelt. Ik weet nu zeker dat klassieke homeopathie pure kwakzalverij is. Met stijgende verbazing heb ik zitten luisteren naar haar verhaal over hoe stoffen sterker worden naarmate je ze meer verdund (mits ze je op de juiste manier schud natuurlijk). Over water wat een geheugen heeft (maar alleen voor de deugdzame eigenschappen van een stof en niet voor de giftige) en over complotten van de moderne farmacie die expres deze o zo heilzame manier van "genezen" zouden tegenwerken.
In het begin verwachte ik eigenlijk half en half dat ze ineens zou uitroepen: "haha gefopt, nee hoor zo zit homeopathie natuurlijk niet in elkaar". Maar nee hoor, ze bleef gewoon doorgaan terwijl ik steeds meer het gevoel had dat ik naar een middeleeuws "chirurgijn" zat te luisteren die de heilzame werking van kippenkeutels aanprees.
Één ding had ze nog meer gemeen met de gemiddelde middeleeuwer, het fanatisme waarmee ze haar geloof (iets anders kan ik het niet noemen) verdedigde. Iedere vraag die ook maar zweemde naar kritiek werd meteen met een schril hoongelach begroet. Een echt antwoord kreeg je vervolgens niet. Haar argumentatie kwam eigenlijk steeds neer op "Ik weet dat het werkt, ik heb zelf gezien dat het werkt!!", en daarmee basta. Tja, tegen zoveel (bij)geloof valt niet te redeneren of te argumenteren.
Toch ben ik blij dat ik de lezing heb bijgewoond. Ik weet nu zeker dat klassieke homeopathie volksverlakkerij is. Als ik een huisarts zou hebben die dit beoefend dan zou ik onmiddellijk een andere nemen. Iemand die geneeskunde heeft gestudeerd en zich dan met deze kwakzalverij inlaat staat voor mij op hetzelfde niveau als een medicijnman die met zijn totem loopt te zwaaien. Maar goed, dat zal wel komen omdat ik zo'n éénmaal geboren, totaal onverlichte, nergens voor openstaande, bekrompen cynicus ben

Blessed Be,

Menno

[cygnus]

Menno, je bent inderdaad een cynicus. Straks ga je ons ook nog wijs maken dat de aarde rond is.

[Daturae]

Hi Menno,

Zal er niet teveel over zeggen, maar ik denk dat je de klassieke homeopathie niet moet afschieten na een lezing van 1 individu. Zelf ben ik wel benieuwd hoe een homeopathisch huisarts ermee omgaat, ik kan niet geloven dat zo iemand alles klakkeloos aanneemt, immers hij of zij weet medisch gezien heel goed hoe de vork in de steel zit. Zouden zij echt hetzelfde moeten leren? Ik zou graag eens een homeopathische huisarts erover willen uithoren.

Maar laat ik mijn scepsis even laten voor wat het is en het eens als heks benaderen. Als je magisch werk verricht, ga je er ook vanuit dat je met gedachtenkracht een verandering tot op het stoffelijke teweeg kunt brengen. Waarom zou het met die extreme verdunningen dan ook niet zo werken? het neemt de werking aan van de stof die er in zat, of wat je overbrengt met het schudden en zo? Als ik brood bak voor een ritueel, mag ik graag 100 keer roeren en zoals met homeopathische verdunningen, schud ik iets wel eens 100 keer. Zo zet ik het kracht bij. Het komt op mij heel alchemistisch over allemaal en dat heeft me altijd wel geboeid moet ik zeggen.

BB, Daturae

[cygnus]

Ik heb een homeopathische huisarts gehad toen ik in Amsterdam woonde. Het was de beste huisarts die ik gehad heb, omdat hij echt de tijd nam als je met iets bij hem kwam. Bij concrete, fysieke aandoeningen kwam hij toch altijd uit op een "regulier" medicijn. Bij vagere klachten kwam de homeopaat om de hoek kijken. Deze besteedt veel aandacht aan de patiënt en dat is toch waar het om gaat bij vage klachten. Dat je dan soms een klein pilletje uit een grote kast op je tong gelegd kreeg nam ik voor lief. Bij zulke verdunningen kan zelfs cyaankali geen kwaad.
Overigens is er een uitweg voor een verklaring van de werking bij extreme verdunningen (voor de liefhebbers: een deel op meer dan het getal van Avogadro) namelijk in het onzekerheidsbeginsel uit de Quantummechanica. Het gaat wat ver om dat hier uit te leggen, vooral omdat ik er zelf niet in geloof.
Uiteindelijk komt het werk van een arts neer op 90% hocus-pocus en 10% pillen. De homeopathische huisarts is daar geen uitzondering op. Homeopaten zonder artsen opleiding vind ik echter wel gevaarlijk, vooral omdat ze niet de vaak noodzakelijke alternatieven kennen. Je wordt dan al snel afgescheept met graseten en pianospelen tegen kanker. (dit heb ik niet verzonnen. De vrouw van wijlen Roel van Duyn is hiermee de dood ingejaagd. De betreffende "genezer" was geen homeopaat, maar dit soort gevallen geven wel aan waar het gevaar ligt bij onopgeleide artsen van alle doctrines).

[cygnus]

Ik kreeg een verzoek om het toch eens uit te leggen van dat onzekerheidsbeginsel en de link met homeopathie. Hier dus een poging.

Een van de basisbeginselen van de quantummechanica is het onzekerheidsbeginsel van Heisenberg. In de quantumfysica hebben subatomaire deeltjes (deeltjes kleiner dan een atoom, zoals elektronen, fotonen enz.) eigenschappen die gekoppeld zijn. Van deze eigenschappen worden de metingen van de waarden beperkt door de constante van Planck. Als een van de waarden exact bekend is, zal de andere niet te meten zijn. Is bijvoorbeeld de energie van een elektron gemeten, dan is er over zijn plaats niets te zeggen en andersom. En, nu komt het: deze eigenschappen nemen pas een waarde aan op het moment van meten, of beter gezegd, als er een interactie is met een ander deeltje. Tot deze interactie bevindt de eigenschap van het deeltje zich in een zgn. superpositie: zijn waarde valt slechts uit te drukken als een fluctuerende golf van waarden. Om bij het elektron te blijven: een elektron dat rond een atoomkern draait heeft op een tijdstip X geen positie Y, maar neemt alle mogelijke posities een beetje in. Als je een snapshot van een atoom zou kunnen nemen, zou je geen kern zien met een aantal elektronen die ergens in een baan staan, zoals planeten om de zon. Je zou de kern zien met een aantal vreemd gevormde velden, als een soort donut erom heen. Elke donut zou de mogelijke posities van een elektron uitbeelden. Pas als deze donut door bijvoorbeeld een foton geraakt zou worden stort die superpositie in elkaar en krijgt het elektron een positie.

Nu de homeopathie: gewone homeopathie gaat uit van het principe dat, wanneer een organisme aangevallen wordt door een ziekteverwekker, het afweermechanisme moet leren hiertegen te vechten. Als de ziekteverwekker te sterk is gaat het organisme dood. Als het afweermechanisme sterker is, dan wordt het organisme beter. Onderwijl heeft het afweermechanisme geleerd de ziekteverwekker te herkennen, en bij een volgende aanval van deze ziekteverwekker hoeft het niets meer te leren: het zal direct terugslaan en het gevaar bestrijden. Dit is het principe dat bijvoorbeeld ten grondslag ligt aan antibiotica: men neemt een ziekteverwekker, verzwakt deze dusdanig dat het organisme geen gevaar loopt, maar het afweermechanisme leert wel deze te herkennen. Bij een volgende aanval van sterkere broertjes van de ziekteverwekker is het afweermechanisme voorbereid en zal zonder moeite als overwinnaar uit de strijd komen.

Klassieke homeopaten gaan er van uit dat hoe zwakker het kwaad, hoe sterker de reactie. Dit is op zich nog niet zo gek, ware het niet dat de verdunningen soms zo sterk zijn dat er minder dan 1 deeltje in een portie zit, en minder dan 1 deeltje is geen deeltje.
Nu komt het onzekerheidsbeginsel om de hoek.
Stel: in een vat van 1 liter zit 1 deeltje van een werkzame stof. Als je dit vat in tien kleine flesjes zou verdelen, zou er slechts in 1 van die tien flesjes de betreffende stof zitten. Zolang echter niet bepaald is in welk van die tien flesjes het zit, bevind dit deeltje zich als het ware in een superpositie in alle tien de flesjes. Op deze manier zou de werkzaamheid van de stof zich verdelen volgens het onzekerheidsbeginsel.
Rest mij toe te voegen niet te veel waarde te hechten aan deze redenatie. Hoewel moeilijk te bewijzen dat het niet zo werkt, is het wel zeer onwaarschijnlijk. De constante van Planck is zo klein dan zijn effect op de macroscopische wereld, waartoe dat ene deeltje werkzame stof toe behoort, verwaarloosbaar. Het is een gedachte experiment van schrijver dezes en niet meer dan dat.

[Menno]

Voor zover ik heb begrepen stoelt homeopathie op twee poten. Het gelijksoortigheidbeginsel (een stof die bepaalde symptomen veroorzaakt zal ook in staat zijn die symptomen te genezen) en het idee dat men de geneeskrachtige werking van een stof over kan dragen aan een verdunner door middel van intensieve schudslagen (potentiëren). Echter, het gelijksoortigheidbeginsel is bewezen onjuist gebleken. En extreme verdunningen maken elk middel (hoe giftig of heilzaam dan ook) onwerkzaam. Bovendien is het bijna onmogelijk om het oplosmiddel, water bijvoorbeeld, helemaal vrij van andere stoffen te krijgen. In bijvoorbeeld gedestilleerd water zitten nog steeds miljoenen andere moleculen als H2O. Volgens de leer van de homeopathie zullen die door middel van het potentiëren ook allemaal hun eigenschappen aan het water moeten overdragen.

Uit meerdere onafhankelijke wetenschappelijke onderzoeken blijkt dan ook dat de werking van homeopathische middelen niet verschild van die van een placebo. Mede om die reden heeft de Wereldgezondheidsorganisatie in 2009 onderschreven dat er geen hard bewijs is dat homeopathische middelen effectief zijn. Een nette manier om te zeggen dat het hier kwakzalverij betreft.

Ik weet dat de homeopaten in de loop van de tijd zijn aangekomen met allerlei mogelijke theorieën die zouden moeten verklaren waarom de homeopathie toch werkzaam is. Inderdaad is daarbij ook de kwantummechanica als mogelijke verklaring gebruikt.
Echter, als je stelt dat water een geheugen heeft voor de genezende werking van stoffen dan is dat een sterke stelling. En sterke stellingen vragen om een sterk bewijs. En dat sterke bewijs hebben de aanhangers van de homeopathie nog nooit kunnen leveren.

BB,

Menno

PS
Daturea, wat jij beschrijft over hoe je brood bakt voor een jaarfeest heeft te maken met geloof. Met iets van jezelf in het produkt stoppen (figuurlijk hoop ik ). Maar jij zou dat nooit wetenschap noemen, het betreft hier dan ook een religieuze handeling. Daarvoor hoef je geen bewijs te leveren want je noemt het niet voor niets: Geloof. Echter de homeopaten willen hun methode bekleden met de mantel der wetenschap. Tja, dan moet je je ook aan de spelregels der wetenschap houden en bewijs leveren. En dat is hun zoals gezegd nog nooit gelukt.

[Daturae]

Ja, ik begin het te snappen. Je laat het volgens de homeopathie eigenlijk aan het water over om te bepalen wat dan goed voor je zou zijn. Want bedenk eens: alle water op aarde is constant, hetzij ijs, damp, vloeibaar, wat een geheugen heeft het! Miljarden en miljarden jaren! Ik zou geen slok meer durven nemen als ik daar de homeopathiegedachte op los laat.
Laat homeopathie maar voor wat het is, ook een soort geloof wellicht, maar als ze zo afkerig zijn van de wetenschap moeten ze ook niet met diezelfde maten gemeten willen worden en dan nog klagen dat het negatief uitpakt.

En inderdaad Menno: bij magie roep ik ook niet dat wetenschappelijk bewezen is. Wees gerust, behalve positieve intenties stop ik er niks in en zeker niets tastbaars van mezelf
Alhoewel, kan me opeens een taart herinneren waar een van de gasten een wasknijper uit naar boven haalde...

BB, Daturae